GİRİŞ ve AMAÇ: Gebelikte ruhsal hastalıkların tedavisinde bir taraftan ilaç yan etkileri ve teratojenite, diğer taraftan tedavisiz kalan hastalığın anne ve fetüs üzerine olumsuz etkileri göz önüne alınmalıdır. Hastalar kendi önyargıları, yakınlarının, kadın doğum hekimlerinin ve psikiyatristlerin etkileri nedeniyle ilaç kullanımına dair kafa karışıklığı yaşamaktadır. Bu çalışmada Bakırköy Kadın Ruh Sağlığı Merkezine (KRSM) başvuran gebe hastaların sosyodemografik özellikleri ve gebe kaldıklarını öğrendikten sonra ilaç kullanımına karşı tutumlarının araştırılması amaçlanmaktadır.
YÖNTEM: KRSM’de Aralık 2015 - Aralık 2016 tarihleri arasında takip edilen, psikiyatrik tanıları DSM-5 tanı kriterlerine göre yapılan klinik görüşme ile konan 140 gebe hastanın dosyası retrospektif olarak incelenerek sosyodemografik özellikleri, hastalık öyküleri, ilaç kullanımları, gebelik özellikleri ve gebeliklerini fark ettikten sonraki ilaç kullanım tutumları araştırıldı.
BULGULAR: KRSM’ye başvuran 140 gebe hastadan %5’inin eğitimsiz, %46,4’ünün ilk ve ortaokul, %19,3’ünün lise, %15,7’sinin üniversite mezunu olduğu, %17,9’unun çalıştığı tespit edildi.Hastaların %32,9’u depresyon (n=46), %32,9’u anksiyete (n=46), %5’i OKB (n=7), %18,6’sı bipolar duygudurum bozukluğu (n=26), %10’u psikotik bozukluk (n=14) tanısı ile takip edilmekteydi ve %37,9’unun yatış öyküsü mevcuttu. Hastaların %58,7’sinin (n=81) gebeliğini fark ettiğinde ilaç kullanımı olduğu, ilaç kullananların %88,1’inin gebe kaldığını fark edince ilaçlarını bıraktığı tespit edildi. İlaç bırakanların %15,1’i gebelik öncesinde kademeli olarak, %16,3’ü gebeliğini öğrendikten sonra kademeli olarak, %67,4’ü ise gebeliğini öğrendikten sonra aniden ilaçlarını kesmişti. İlaç kesme kararını %76,3 hasta kendisi, hekime danışmadan vermişti. Hastaların %46,4’ünün (n=45) gebeliği planlıydı. Plansız gebeliklerde gebeliğin fark edilmesiyle ilacın aniden kesilmesi, planlı gebeliklere göre istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulundu. (p<.001)
TARTIŞMA ve SONUÇ: Bu çalışma hastaların gebe kaldıktan sonra ilaçlarını bırakma eğiliminde olduklarını ve psikiyatriste danışmadan tedavilerini sonlandırdıklarını göstermiştir. Gebeliğin planlı ve hekim kontrolünde gerçekleşmesi ilaçların aniden kesilmesini ve hastalığın tekrarlamasını önleyici bir faktördür. Toplumda gebelikte ilaç kullanımından korkulmaktadır,
eğitim seviyesinden bağımsız olarak hastalar ilaçlarını bırakma eğilimindedir. Hastalara gebelik öncesi psikoeğitim verilmesi önemlidir.