Amaç: Geniş basınçlı ve düşük frekanslı uyarı gürültüsü dayanılmaz bir stres faktörü olup birçok farklı nöropsikolojik hastalıkları tetikleyebilir. Yoğun uyarı gürültüsü (202 dB/2 sa) hipokampus, amigdala ve beyin korteksinde önemli sinir hücresi harabiyetlerine yol açabilir (1). Saldırgan hayvanların amigdalasında daha fazla nöron bulunur ve uyarı gürültüsü amigdalayı etkileyerek saldırgan ve vahşi saldırılara neden olur. Aşırı tepkisel olan amigdala vahşi saldırılarda önemli bir rol oynar (2). Strese karşı duyarsızlık amigdalanın etkisizliğinden kaynaklanabiliyorsa (3), amigdala-hipokampus dejenerasyonu da ilk defa bu araştırmada tanımladığımız Edinilmiş Psikomotor Direnç Yetersizliği Sendromuna (EPDYS) neden olabilir.
Yöntem: EPDYS nin nöral temellerinin uyarı gürültüsüyle tetiklenen amigdala-hipokampus dejenerasyonu ile ilişkisi olup olmadığını deneysel olarak araştırdık. 20 erkek fare 120 dB uyarı gürültüsüne 10x 20 dakika/gün dozlarda bir ay boyunca maruz bırakılmıştır. Bunların tamamı her birinde beş fare olan kafeslerinde takip edilmiştir. Uyarı gürültüsüne uyum sağlayan (EPDYS) grup (GI n=6) olarak kabul edilmiş ve diğerleri de strese dirençli grup olarak adlandırılmıştır (GII, n= 14). Bir ay sonra, tüm fareler uyutulmuş ve amigdalohipokampal alanları histopatolojik olarak incelenmiştir. Canlı ve dejenere olmuş nöronlar steorolojik olarak sayılmış ve sonuçlar istatistiksel olarak analiz edilmiştir.
Bulgular: Başlangıçta fareler yoğun seslere karşı korku dolu şaşkın tepkiler vermiştir. Zamanla bazı fareler kendilerine yada diğer farelere karşı agresif ve vahşice saldırmıştır. Daha sonra bazı fareler acizliği kabul etmiş ve gürültüye karşı herhangi bir tepki vermemeye başlamışlardır (GI, n=6). Ancak diğer farelerde psikomotor tükenmişlik belirtileri görülmüş (GII, n= 14) ve bunlardan beşi son hafta kilo kaybı, intraserebral, subaraknoid kanama ve akciğer yaralanmasından ötürü ölmüştür. İlginç olan amidalohipokampal bölgelerdeki dejenere olmuş nöronların sayısı GI grubunda GII grubundan daha fazladır (p<0,001) ve beynin diğer bölgelerinde bu sayı GI grubunda normale yakındır. Bunun aksine, ekstra amigalahipokampal bölgelerdeki nörodejeneratif değişiklikler ve diğer organik hasarlar GII için GI grubuna göre daha belirgindir.
Sonuç: Amigalahipokampal bölgelerde uyarı gürültüsünün tetiklediği nörodejeneratif değişiklikler, Edinilmiş Psikomotor Direnç Yetersizliği Sendromuna (EPDYS) neden olabilir. Bu sendromun, irrite olmuş amigalahipokampal nöronların gönüllü yada zorunlu hücre ölümünün (apoptoz) planlı aktivitesinin bir sonucu olduğu düşünülebilir. Apoptozun amacı bireyleri aşırı uyarı gürültüsünün ağır komplikasyonlarından korumak olabilir. Stres ve savunma bilgileri amigalahipokampal nöronlar tarafından kaydedildiğinden (3), bunların apoptozik ölümleri nöronal birimleri oluşturan savunma mekanizmaları ve bunların tetiklediği stres ajanlarının yıkımına neden olabilir. Bunun sonucu olarak beyin tarafından stres oluşturan uyarılar algılanamaz ve savunma sağlayan uyarılar oluşturulamaz. Bunun sonucu olarak Edinilmiş Psikomotor Direnç Yetersizlik Sendromu beyin tarafından bireyleri stresin daha zararlı etkilerinden korumak için sistematik olarak oluşturulur.