Giriş: Ratlar üzerinde yapılan kısa süreli (45 günden kısa süren) tedavi çalışmalarında; haloperidol tedavisi ile olan fakat klozapin, olanzapin yada risperidon (atipik antipsikotikler)ile olmayan artmış oksidatif stres ve oksidatif (örn.,serbest radikal aracılıklı oksijen) sinir hücresi harabiyeti bildirilmiştir. Dolayısyla, ratlarda antioksidan enzimlerin ekspresyonu ve oksidatif böbrek harabiyetinin anlaşılması bu ilaçların klinik etki ve yan etki profillerinin olası farklı mekanizmalarını açıklamada önemli olabilir. Hidrojen peroksit, superoksit radikalleri, hidroksil radikalleri ve lipid peroksitler gibi reaktif oksijen türlerinin oluşumunun membran lipidleri, protein, DNA yı içeren değişik hücresel elemanlara hasar verdiği ve dolayısıyla hücresel disfonkisyona katkıda bulunduğu bilinmektedir Ratlarda yapılan bu çalışmada, antipsikotropik ilaçlar olan haloperidol, risperidon and olanzapinin lipid peroksidasyonu ve bazı oksidan ve antioksidan enzim aktiviteleri üzerine etkileri böbrek dokusunda çalışıldı.
Materyal ve Metod: Haloperidol (0.4 ve 0.8 mg/kg), risperidon (0.5 ve 1 mg/kg), ve olanzapin (2 ve 4 mg/kg) ratlara 6 hafta boyunca günde bir kez olmak üzere periton içine verildi. Her bir alt grupta 6 rat vardı ve kontrol grubu da herhangi bir ilaç almadı. Böbrek dokusunda malondialdehid (MDA) düzeyi ve ksantin oksidaz, süperoksit dismutaz(SOD), katalaz (Cat) glutatyon peroksidaz (GPx) aktiviteleri spektrofotometrik yöntemle ölçüldü. İlk ve ikinci dozların ortalamaları arasındaki farklılıklar ayrı ayrı, post-hoc LSD testi ile birlikte One-way ANOVA ile değerlendirildi. İlk ve ikinci dozlar arasındaki farklılıklar Mann- Whitney U testi ile değerlendirildi. P<0.05 istatiksel olarak anlamlı kabul edildi.
Sonuçlar: Haloperidol, risperidon ve olanzapin her iki dozda da MDA düzeyini etkilemedi. Haloperidol her iki dozda da GPx aktivitesini artırdı. Dozu daha yüksek olan haloperidol grubunda Cat ve GPx düzeyleri, dozu daha düşük olan gruba kıyasla daha yüksekti. Risperidon düşük dozda SOD ve GPx aktivitelerini artırdı. Olanzapin düşük dozda Cat aktivitesini azaltırken, GPx aktivitesini artırdı. SOD ve Cat aktiviteleri olanzapinin yüksek dozunda daha yüksekti.
Tartışma ve Sonuç: Bizim sonuçlarımız, bu üç antipsikotik ilacın çalışmada kullanılan dozlarda böbrek dokusunda lipid peroksidasyonunu artırmadığını gösterdi. Bununla birlikte, üç ilacın hepsi düşük dozlarda GPx aktivitesini artırırken, sadece haloperidol yüksek dozda da artırdı. Risperidon sadece düşük dozda SOD aktivitesini artırdı, ve olanzapin düşük dozda Cat aktivitesini azalttı.