AMAÇ: Frontotemporal demans (FTD), frontal ve anterior temporal loblarda ilerleyici sinir hücresi kaybı ile giden, erken başlangıçlı demansının ikinci en sık görülen nedenidir. Klinik olarak iki büyük alt tipi vardır. Bunlardan birinde kişilik bozukluğu ve davranış değişikliği belirgindir: apati, empati yoksulluğu, perseveratif ve stereotipik davranışlar, disnihibisyon, sosyal uyumsuzluk görülebilir. Dil işlevlerinde bozuklukla giden türünde ise akıcı olmayan, çabuk konuşma ve gramer hataları ya da kelime bulma ile kelime-nesne eşleştirmesinde bozulma görülebilir. Bu olgulara yanlış biçimde psikotik bozukluk, geç başlangıçlı bipolar afektif bozukluk tanıları konabilir. Burada manik epizod öntanısı ile kliniğimize yatırılan ve FTD tanısı konan bir hastayı sunacağız.
OLGU: Elli beş yaşında kadın hasta bir yıldan beri var olan çevresine ve etrafına ilgisizlik, karar verememe, işlevselliğinde ve özbakımında azalma, bazı nesnelerin isimlerini unutma şikayetlerinin üzerine son üç aydır hareketlilik, uyumama, para harcamada artış şikayetleri eklenince servisimize yatışı yapıldı. Özgeçmişinde herhangi bir özellik ve ailesinde demans öyküsü yoktu. Muayenesinde mizacı eleve, konuşma içeriği fakir ve perseveratif biçimde aynı cümleleri söylüyordu. Sorulan sorulara cevap vermiyor, kelime bulmakta zorluk yaşıyordu. Minimental testten 12 (N24–30) puan aldı. Nöropsikolojik testlerinde frontal yürütücü fonksiyonlarda, dikkat, psikomotor hız ve kurulumu sürdürebilme becerisinde orta düzeyde bozulma ile dürtüsellik, içgörü kaybı, çeldiricilerle baş etmekte zorlanma, adlandırma, soyutlamada bozulma, basit ve karmaşık dikkati, planlama ve organizasyon becerisinde bozulma saptandı. Rutin tetkikleri olağandı. EEG’sinde temel faaliyetlerde genel bozukluk ve primer subkortikal deşarj saptnadı. MR’da frontotemporal, frontoparietal düzlemde devamlılık gösteren perisylvian ekstraaksiyel BOS mesafesinde belirginleşme, orta-ileri atrofi saptandı. Yapılan detaylı nöropsikometrik muayene ve tetkikler ile hasta FTD tanısı aldı. Davranışsal belirtileri kontrol altına almak için hastaya ketiapin tablet tedavisi başlandı ve 600 mg/gün’e kadar çıkıldı. Bu tedavi ile hastanın hareketlilik, uyumama, perseveratif konuşma şikayetlerinde azalma, sosyal uyumunda artma saptandı.
TARTIŞMA: Özellikle ellili yaşlardan sonra başlayan dezorganize davranışlar ve duygudurum değişikliklerinde, FTD akla gelmesi gereken ilk tanılardan biridir. Ayrıca, davranışsal belirtiler arasında bulunan öfori, uygunsuz şakacılık, kendine güven artışı, irritabilite, hastaların başlangıçta, bipolar bozukluk (manik atak) olarak yanlış tanı almasına neden olabilir. Bu demansiyel tablonun daha iyi tanınması ve klinik tanı kriterlerinin oturması ve nöropsikolojik değerlendirmenin yaygınlaşması sonrası, benzer olguların tanınmasının artacağı bir gerçektir.